Μάθε περισσότερα για την
Κοινωνική Επιχειρηματικότητα
Τι είναι η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα;
Ορισμός
Η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα (Social Entrepreneurship) είναι μία μορφή επιχειρηματικότητας που αποσκοπεί στην υλοποίηση ενός κοινωνικού σκοπού και τη δημιουργία κοινωνικής αξίας. Στόχος της είναι να επιλύσει κοινωνικά προβλήματα όπως η φτώχεια, η υγεία, η εκπαίδευση, η ενέργεια, η προστασία του περιβάλλοντος και των υδάτινων πόρων κ.α.
Μία κοινωνική επιχείρηση δραστηριοποιείται επικεντρωμένη στην αντιμετώπιση του κοινωνικού προβλήματος που έχει αναλάβει και εφαρμόζει, συνήθως, καινοτόμες πρακτικές για την επίλυσή του [1].
Στην ουσία, πρόκειται για μία ιδιωτική πρωτοβουλία με κοινωνικό όφελος, η οποία διαφέρει από τις υπόλοιπες εθελοντικές ομάδες της Κοινωνίας των Πολιτών [2].
Γιατι η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι σημαντική;
Ο ρόλος της κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι σημαντικός, καθώς πρωταρχικός της στόχος είναι να συμβάλει εποικοδομητικά στην κοινωνία, αντιμετωπίζοντας προβλήματα που την αφορούν.
Δραστηριοποιείται αποσκοπώντας τόσο στην αντιμετώπιση κοινωνικο-οικονομικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων, όσο και την εξέλιξη χωρίς περιορισμούς, την κοινωνική ευημερία και ένταξη.
Στα πλαίσια των δράσεων μίας κοινωνικής επιχείρησης δημιουργούνται θέσεις εργασίας, ιδίως, σε τοπικές κοινότητες. Η δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών ενισχύεται και βελτιώνονται οι υπηρεσίας που παρέχουν πρόνοια [3].
Μπορεί μια κοινωνική επιχείρηση να είναι κερδοσκοπική;
Οι κοινωνικές επιχειρήσεις δύναται να λάβουν είτε κερδοσκοπική είτε μη κερδοσκοπική μορφή, καθώς ο σκοπός τους και στις δύο περιπτώσεις παραμένει κοινωνικός.
Μία κοινωνική επιχείρηση στελεχώνεται από άτομα που βαδίζουν με ένα όραμα να φέρουν θετικές αλλαγές στην κοινωνία και λειτουργούν με βάση τις θεμελιώδεις αρχές της επιχειρηματικότητας για την ανάπτυξη της καθ’ αυτής επιχείρησης [4].
Σε τι διαφέρει μια "κοινωνική" επιχείρηση από μια "παραδοσιακη";
Αυτό που κάνει τις κοινωνικές επιχειρήσεις να ξεχωρίζουν από τις παραδοσιακές είναι ο σκοπός για τον οποίο λειτουργούν.
Η κοινωνική επιχείρηση αποσκοπεί στην επίλυση ενός κοινωνικού προβλήματος και τα οικονομικά της εφόδια λειτουργούν ως κύριο μέσο για τον σκοπό αυτό, είτε έχει κερδοσκοπικό ή μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Από την άλλη, η παραδοσιακή επιχείρηση έχει ως ανώτατο σκοπό την κερδοφορία, ακόμα κι αν επιλέγει να συμβάλει στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων [5].
Η κοινωνική επιχείρηση λαμβάνει συλλογική διάσταση και η εξουσία της αντλείται από τα μέλη της κι όχι από το κεφάλαιο, όπως συμβαίνει στην παραδοσιακή επιχείρηση. Η διοίκηση της κοινωνικής επιχείρησης λειτουργεί δημοκρατικά και η διανομή των κερδών της είναι περιορισμένη [6].
Η κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα
Νομοθετικό Πλαίσιο
Ήδη από το 1979 θεσπίζεται στο Σύνταγμα ο Ν. 921/1979 για την προστασία των αγροτικών συνεταιρισμών και το 1986 με το Ν. 1167/1986 για την προστασία των αστικών συνεταιρισμών. Αργότερα, το 1999 ο Ν. 1716/1999 κατοχυρώνεται για τους Κοινωνικούς Συνεταιρισμούς Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.), ο οποίος αποτέλεσε ο πρώτος νόμος που αφορά τις κοινωνικές επιχειρήσεις που βοηθούν άτομα με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα να θεραπευτούν και να είναι οικονομικά αυτάρκεις. Οι Κοι.Σ.Π.Ε., ωστόσο, έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν υπηρεσίες παραγωγικές, καταναλωτικές, εμπορικές, πιστωτικές, εκπαιδευτικές και πολιτικές.
Από το 2011 ισχύει ο Ν.4019/2011 βάσει του οποίου διαμορφώθηκαν οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) ως φορείς της κοινωνικής οικονομίας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Στην περίπτωση αυτή, εξυπηρετούνται οι ανάγκες του κοινωνικού συνόλου και εξισορροπείται η εθνική νομοθεσία με την κοινοτική [7].
Το 2016 φέρνει την κατοχύρωση του Ν.4430/2016, σύμφωνα με τον οποίο οι Κοιν.Σ.Επ. συμμορφώνονται με τον λειτουργικό ορισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως ορίζει o νόμος οι Κοιν.Σ.Επ. είναι «Πολιτικοί συνεταιρισμοί του Ν. 1667/1986, που έχουν ως θεμελιώδη σκοπό το συλλογικό και κοινωνικό όφελος […] και έχουν από το νόμο επιχειρηματική δραστηριότητα». Τα μέλη των Κοιν.Σ.Επ. λειτουργούν σύμφωνα με την αρχή ενός μέλους/μίας ψήφου, ούτως ώστε τα κέρδη να διανέμονται μόνο στους υπαλλήλους κι όχι σε αυτά. Οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνονται σε Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης και Κοιν.Σ.Επ Συλλογικής & Κοινωνικής Ωφέλειας.
Προοπτικές
Το οικοσύστημα των κοινωνικών επιχειρήσεων γνώρισε νέες αλλαγές το 2016 με το Ν.4430/2016. Τόσο οι κρατικές όσο και οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες άνοιξαν το δρόμο με ευνοϊκότερες συνθήκες προς την ανάπτυξη και δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων. Ωστόσο, η εξέλιξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας παρεμποδίζεται, κυρίως, λόγω γραφειοκρατικών ζητημάτων, πολιτιστικών εμποδίων, κωλυμάτων που θέτουν ανενεργά πολλά μέτρα υποστήριξης πρωτοβουλιών και της δυσχερούς χρηματοδότησης κοινωνικών επιχειρήσεων εκτός Αττικής.
Οι κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα φτάνουν τις 1.148 βάσει της αποτίμησης του 2019. Παρ’ όλο που η εξέλιξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας βρίσκεται σε αρχικά στάδια, σημειώνεται ραγδαία ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία. Όλα δείχνουν πως το κοινωνικό οικοσύστημα της χώρας παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες, στο οποίο οι κοινωνικές επιχειρήσεις θα ευδοκιμήσουν στο μέλλον [8].
Βιβλιογραφικές αναφορές
[1] ΟΠΑ | ΜοΚΕ: https://www.aueb.gr/el/content/koinoniki-epiheirimatikotita
[2] Κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα: Θεσμικό πλαίσιο, τάσεις, προοπτικές| Νίκος Σαρρής: https://bit.ly/33oUKgH
[3] OECD: https://www.oecd.org/cfe/leed/social-entrepreneurship-oecd-ec.htm
[4] ΟΠΑ | ΜοΚΕ: https://www.aueb.gr/el/content/koinoniki-epiheirimatikotit
[5] ΟΠΑ | ΜοΚΕ: https://www.aueb.gr/el/content/koinoniki-epiheirimatikotita
[6] Κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα: Θεσμικό πλαίσιο, τάσεις, προοπτικές| Νίκος Σαρρής: https://bit.ly/33oUKgH
[7] Κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα: Θεσμικό πλαίσιο, τάσεις, προοπτικές| Νίκος Σαρρής: https://bit.ly/33oUKgH
[8] Social Enterprises and their Ecosystems in Europe | Country Report – Greece | 2019: https://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=21741&langId=en